Kapitulo 1

Say Gan-gan nin Lumakwan sa Hureb
1 Sarayti a saritá na ni Muyses a nibaritá na kunran sarban Israil itaw sa kaatapan sa baytan nan Hurdan—itaw sa Araba—sa rubarí nan Sop, pisálean ra sa Paran tan sa Tupel, sa Laban, sa Haserot tan sa Disahab. 2 (Mangibwat sa Hureb nin mako itaw sa Kades-Barnya sa dalan nan Talutog Seyir matkap a labin-sayan awro a makudtaw.)

3 Sa ikápat-apuló nin panaon, sa ikataraná nin awro sa ikalabin-sayan bulan, si Muyses naibaritá na kunran Israylita sarban ginan-gan nan Katawan sa kuna a maipáká kunra. 4 Nangyadí ti mísa naya dinaeg si Sihon adí ran Amuryo, síyay nag´uray sa Hesbon, tan sa Edrey, dinaeg naya si Og adí ran Basan, síyay nag´uray sa Astarot.

5 Sa baytan nan Hurdan sa sakop nan Muwab, si Muyses tinmaraná yan mangipaliwanag kunan sitin gan-gan, wana:

6 Si Katawan nin Dyos tamo wana kuntamo sa Hureb, “Náteng kamuyna nin mampiikap kunan sitin talugtog. 7 Baluten muyuynay pisisirungan tan sulong kamuynadtaw sa babalyan ran Amuryo sa pupurod; mako kamo kunran sarban mangkabaraybay nin tutawo sa Araba, itaw sa tutalugtog, itaw sa panrupan puon nan talugtog, itaw sa Negeb tan itaw sa rigrig baybay, anggan sa lutá ran Kananyos tan anggan sa Libano, anggan sa kaday´an nan alakin ilog, say Ewpratis. 8 Kikiten muyo, binyan kuyayti nin lutá sa kumuyo. Mako kamuyna tan kalapen muyuytin lutá a sinambawan nan Katawan nin binyan na kumon kunran puon laking muyo—kunra ni Abraham, si Isak tan si Hakob—tan anggan kunran puri nin mayadí sa kunra.”

Say Panuyuan nin Pangungulo
9. Intaw nibaritá ko kumuyo, “Nabyatan akon tuloy nin awiten kon bukod. 10 Si Katawan muyon Dyos linamúnan nay bubilang kumuyo kanyá sawanin abaw kamuyna barámo kunran bituen sa langit. 11 Sawá pa kumon si Katawan, si Dyos ran kap´unan muyo, lamúnan kamo nin misanribo tan basbasan kamo leg´an sa nipangakó na. 12 Balé páno kon anusan nin bukod sarayti nin saray gulo muyo tan saray kabyatan muyo tan saray purya muyo? 13 Mamilí kamon umnon tutawo a madunong, sísaray makatarusan tan manggalangen ran tutawo a nangibwat sa barang ran dudupong muyo, tan iká ko sara lí nin mangipalalako kumuyo.”

14 Inumbat kamo kungko, “Say rabay mon gaw´en ket maandá ya.”

15 Kanyá kinalap ko saray pangungulo sa dudupong muyo, saray madunong tan nagalang nin tutawo tan sinuyó ko sara nin main pakayadian ra kumuyo—bilang saray bumibilin sa ribu-ribo, sa yasut-yasot, sa limampupuló tan sa mapupuló tan bilang sa pangungulo nin dupong. 16 Tan pinipyawen ko saray mangungukom kumuyo intaw: “Marngé kamo sa pupurpya ran bubsat muyo tan ukumen muyon matunong, mataman no say purpyawan ket sa busel ran ruway Isralita udino sa busel ran sayan Israylita tan sayan san´ili a mampiikap sa pibutlayan muyo. 17 Andí muyo ipákit nin rabay-rabayan muyo sa man´umukom; ingaren muyo ngámin mataman no daikleng ya udino alaki ya. Andí kamo malímo kunan sínuman tawo, ta say pangukuman ikunan Dyos. Awiten muyo saray purpya nin makapaidapan sa kumuyo ta atiken ko sara lí.” 18 Tan intaw nibaritá ko kumuyo sarban matkap muyon gaw´en.

Nibakí saray Maninirib
19 Kaaram, leg´an nan ginan-gan kuntamo ni Katawan nin Dyos, adap kami nin nangibwat sa Hureb tan nako kami sa babalyan ran Amuryo sa pupurod labas sa sarban mawalat tan sangkabayanyan nin kaatapan a nákit muyo, tan mísa kami rinmaté sa Kades-Barnya. 20 Misa nibaritá ko kumuyo, “Rinmaté kamo sa babalyan ran Amuryo sa pupurod, siti pa a man´ibi nan Katawan nin Dyos kuntamo. 21 Kikiten muyo, si Katawan nin Dyos muyo nibi nayna a lutá sa kumuyo. Mako kamuyna tan kalapen muyuyti bilang sa wanan Katawan, si Dyos ran kap´unan muyo, a nibaritá na kumuyo. Andí kamo malímo; andí kamo matapó.”

22 Kaaram sarba kamon nako sa kungko tan wamuyo, “Mangibakí tamoy tawon lalakin mako yapó pinggat sumirib saradtaw kunan lutá tan sumublí saran mangíras nin pakaulitan maipáká no animan dalan nin kalapen tan saray babali nin marat´enan tamo.”

23 Maandá layi a panggep sa kungko; kanyá pinilí koy labin-ruwa sa kumuyo, sayan lalaki a nangibwat sa barang dupong. 24 Nibwat sara tan nako sara sa atágay itaw sa babalyan nin pupurod, tan rinmaté sara sa Singat nin Eskol tan sinukisok raya. 25 Nangalap saray umnon bunga a nangibwat sa lutá, níras rayan kinmayupá nin sinmublí kuntamo tan inulit ra, “Si Katawan nin Dyos tamo maandá yay lutá nin man´ibi na kuntamo.”

Pakasuknudan Subag kunan Katawan
26 Balé kai muyo rabay nin mako sa tágay; sinmuknod kamo subag kunan gan-gan nan Katawan muyon Dyos. 27 Nanguru-nguro kamo sa pisisirungan muyo and wamuyo, “Si Katawan magurá ya kuntamo; kanyá pinalakwan na tamo sa Ehipto pinggat maigawang na tamo sa pagágetan ran Amuryo tano mapatyan ra tamo. 28 Adti tamo kadí makapako? Saray bubsat tamo ket tinapó ray nakem tamo nin matunaw sa límo. Wanra, ‘Saray tutawo magsen tan atatágay sara et dyan sítamo; kalalakyan a bubabali ra, pati saray padil ran umabot sa langit. Nákit mi et saray Anakito nin itaw sara.”

29 Mísa kon nibaritá kumuyo, “Andí kamo makapasalak, andí kamo malilímo kunra. 30 Si Katawan muyon Dyos, síyay isen sa adapan muyo, lumaban yan mangiligyas kumuyo, bilang gindat a ginwá na sa Ehipto, sa adapan muyon nákit, 31 tan itaw sa kaatapan. Itaw nákit muyay Katawan muyon Diyos nin nangáwit kumuyo, bilang kunan tatay nin mangáwit kunan anak na, sa sarban dalan linalako muyo anggan rinmaté kamudti kunan sitin kamínan.”

32 Taman kunan siti, kai kamo nagmatalek kunan Katawan muyon Dyos, 33 síyay nangantabay kumuyo sa pakwen muyo, sa apoy kunan yabi, tan sa rerem kunan awro, sukisuken na saray kamínan nin makapasirungan muyo tan mangantabay ya kumuyo sa dalan a matkap nin labasan.

34 Sin narngé nay wamuyo ni Katawan, sinmager ya tan mad´en yan sinmamba: 35 “Kasan saya sa kumuyo kunan sitin malignon kararakan a makákit yay maandá nin lutá a sinambawan kon ibi kunran kap´unan muyo, 36 balé ligyas ya si Kaleb anak nin lalaki na ni Hipuni. Mákit naya lí, tan ibi ko lí kuna tan kunran puri na say lutá nin madádaan na, baná ta síyay sangkatutúwan sa panunumbok na kunan Katawan.”

37 Baná sa kumuyo si Katawan sinmager ya pati sa kungko tan wana, “Kai ka lí makaluob itaw anamaet. 38 Balé si katulungan mo, si Huswí anak nin lalaki na ni Non, makaluob ya lí. Damayan ma, baná ta síya lí a mangantabay kunan Israil nin manawir kunan lutá. 39 Tan saray ának nin daikleng a wamon mapupukok, saray ának muyo a kai et makatandá nin maong tan duká—sísara li a makaluob sa lutá. Ibi kuya lí kunra tan kalapen raya lí. 40 Balé síkamo, lumibed kamon sumublí tan adap kamon mako sa makrang nin kamínan sa dalan nin mako sa Múdit Baybay.”

41 Mísa kamon nangumbat, “Nagkasalanan kami kunan Katawan. Mako kami lí sa tágay tan lumaban kami, baná ta ginan-gan nan Katawan tamon Dyos.” Kanyá barang saya sa kumuyo sinulot muyoy agamiren sa panglaban, man´isipen muyo a mainum´ay nin mako sa babalyan nin pupurod.

42 Balé si Katawan wana kungko, “Ibaritá mo kunra, ‘Andí kamo makudtaw tan lumaban, baná ta kai takamo nin lalamu´nen. Saray kabunó muyo ket madaeg ra kamo lí.

43 Kanyá nibaritá ko kumuyo, balé kai kamo rumngé. Sinmuknod kamo kunan gan-gan nan Katawan tan sa birngas muyo sinmulong kamudtaw sa babalyan nin pupurod. 44 Saray Amuryo nin mampiikap sa pupurod linumwá sara subag sa kumuyo; kinamat rakamo bilang sa pangen nin aluleng tan dinaeg rakamo nangibwat sa Syir anggan sa Hurma. 45 Sinmublí kamudti tan inmabet-abet kamo sa adapan nan Katawan, balé kai na kamo inaatik kunran mangabet-abet muyo tan tinmelek ya sa kumuyo. 46 Kanyá máteng kamon nabatí sa Kades—sa sarban panaon muyo itaw kamon man´tumágan.

Ikaruwan Gan-gan

Kapitulo 2

Mankuma-kumamang sa Kaatapan
1 Kaaram tinmikó kamin sinmublí tan adap kami mako sa kaatapan sa abay nan dalan a mako sa Múdit Baybay, leg´an nan Katawan nin binibilin kungko. Máteng ana sin
nakalibed atamo sa babalyan nin pupurod nan Syir.

2 Kaaram si Katawan wana kungko, 3 “Máteng ana kamon nakalibed kunan sitin babalyan nin pupurod; sawanin tumikó kamo sa amyanan. 4 Byan mo saraytin bibilin kunran tutawo: ‘Lumabas kamo lí sa kamínan ran kanayon muyo saray puri na ni Isaw, sísaray mampiikap sa Syir. Malímo sara lí kumuyo, balé pakandá kamon maong. 5 Andí muyo sara pasagren sa bakal, ta kai ko ibi animan lutá ra sa kumuyo, kai et sa taman makadádaan nan ayi muyo. Naibi ko kunra ni Isaw say babalyan nin pupurod sa Syir nin ikunran diri. 6 Bayadan mo sara nin pirak kunan kanen a mákan muyo tan kunan ranom a mainom muyo.’”

7 Si Katawan nin Dyos muyo binasbasan nakamo sa sarban gawá nan gamet muyo. Binantayan na kamo sa panglalako muyo kunan sitin mawalat nin kaatapan. Kunran saraytin ápat a puló nin pananon si Katawan nin Dyos muyo nakalamó na kamo, tan kasa gapon kurang muyo sa patkapan.

8 Kanyá adap kamin linmabas kunran kanayon mi saray puri na ni Isaw, sísaray mampiikap sa Syir. Tinmikó kami nangibwat sa dalan nin Araba, aya nin rumaté a nangibwat sa Elat tan sa Esyon Heber tan adap mi sa abay nan dalan sa makrang nin kamínan sa Muwab.

9 Kaaram si Katawan wana kungko, “Andí muyo sara gulwen saray Muwabita udino pasagren sa bakal, ta kai ko ibi animan sakop nin lutá ra sa kumuyo. Binyan kuyay Ar kunran puri na ni Lot nin pagkaikon ra.”

10 (Saray Emita isen sara niikap intaw—sísaray tutawo nin magsen tan kábawan sara, tan atágay sara bilang kunra Anasyo. 11 Bilang saray Anasyo, nipáká sara anamaet nin Alan sara, balé saray Muwabita nangaran ra sara nin Emita. 12 Saray Huryo niikap sara intaw sa Syir, balé saray puri na ni Isaw pinalakwan ra sara. Nasidánen ra saray Huryo nangibwat sa adapan ra tan inmalis sara sa kamínan ra, bilang a ginwá ran Israil kunan lutá a nibi nan Katawan sa kunra nin pagkaikon ra.)

13 Tan wanan Katawan, “Sawanin umdeng kamo tan mako kamo sa rubarí nan Singat nin Sered.” Kanyá rinmubarí kami kunan singat.

14 Tulompuló walon panaon a linmabas nangibwat sa panaon nin nibwat kami sa Kades-Barnya anggan rinmubarí kami sa Singat nin Sered. Báyo sitin nanyadí, sarban kararakan a tutawon lalaki nin manglaban nati sarayna a nangibwat sa pisisirungan, leg´an nan Katawan a sinambawan na sa kunra. Say gamet nan Katawan subag ya sa kunra anggan nati sara ngámin sa pisisirungan ra.

16 Sawanin sin nati saraynay sangkasuyutan a tutawon lalaki nin manglaban, 17 si Katawan wana kungko, 18 “Sawanin lumabas kamo sa kamínan nin Muwab itaw sa Ar. No rumaté kamo kunran Amunita, andí muyo sara gulwen udino pasagren sa bakal, ta kai ko ibi sa kumuyon pagkaikon nin animan lutá a ikunran Amunit. Binyan kuyayti nin pagkaikon ra saray puri na ni Lot.”

20 (Siin pa anamaet nin nipáká a lutá ran Alan, sísaray miikap isen intaw; balé saray Amunita nangaran ra sara nin Sumsumyo. 21 Magsen saran tutawo tan kábawan sara, tan atágay sara bilang kunran Anasyo. Si Katawan nasidánen na sara nangibwat sa adapan ran Amunita, sísaray namalakwan kunra tan inmalis sara sa kamínan ra. 22 Si Katawan ginwá nan kapada kunran puri na ni Isaw, sísaray niikap sa Syir, sin nasidánen na saray Huryo nangibwat sa adapan ra. Pinalakwan na sara tan mampiikap sarayna sa kamínan ra anggan sawanin. 23 Tan sa kunran Hebyo nin niikap sa bubaranggay anggan sa kaadayuan nan Gasa, saray Kapturyo nin manlumwá sa Kaptor nasidánen ra sara tan inmalis sara sa kunran kamínan ra.)

Daeg na ni Sihon Adí nan Hesbon
24 “Adap kamuyna sawanin tan rumubarí kamo sa Keras nin Arnon. Kikiten muyo, binyan kuyayna sa gamet muyo si Sihon nin Amuryo, adí nan Hesbon, tan say babalyan na. Tumaraná kamon mangikon kuna tan misasangkinian muya sa bakal. 25 Sitin awron awro tumaraná ako nin mangiká sa kunran sarban babalyan sa sirong nan lulangit nin malínek tan malímo sara lí sa kumuyo. Maingar ra lí a pakaulitan muyo tan mikikintar sara lí tan masalak sara lí baná sa kumuyo.”

26 Nangibwat sa Makrang Kamínan nan Kademot nangibakí akon mangingíras nin patandá kuna ni Sihon adí nan Hesbon a mampamin katinekan tan wangko, 27 “Aburuyan mo pa nin lumabas kami sa babalyan mo. Tumuloy kami tamó sa ikataraná nin dalan; kai kami mamawanan udino mamawiri. 28 Maglakó kamo a kanen nin mákan tan ranom nin mainom kunan bili ra sa pirak. Aburuyan mo pa tamó nin lumabas kami nin lumalako—29 bilang kunran puri na ni Isaw, sísaray mampiikap sa Syir, tan saray Muwabita, sísaray mampiikap sa Ar, nin ginwá ra sa kuntamo—anggan marubarí miyay Hurdan nin mako sa lutá nin man´ibi nan Katawan nin Dyos mi.” 30 Balé si Sihon adí nan Hesbon inandí na tamo nin lumabas. Baná ta si Katawan nin Dyos muyo binyan nayan masurok nin nakem tan mabenged nin pusó pinggat maibi naya sa gamet muyo, leg´an sa ginwá nayna.

31 Wanan Katawan kungko, “Kikiten muyo, tinmaraná akuynan aunen si Sihon tan say babalyan na maiká sa kumuyo. Sawanin tumaraná kamuyna nin manakop tan ikunen muyay lutá na.”

32 Sin si Sihon tan sarban buyutan na linmiwá saran umadap kuntamo sa laban itaw sa Haas, 33 si Katawan nin Dyos tamo inaon naya kuntamo tan pinatyan tamuya, pati saray ának nin lalaki na tan sarban buyutan na. 34 Kunan siin nin awron palabasen, kinalap ra ngámin nin babali na tan nasidánen mi sara ngámin—pati tutawon lalaki, babayi tan ának. Kasan naibatí nin mabyay. Balé saray ayep sa pagtatalon tan saray kinalapan mi a nangibwat sa bubabali nin sinampat mi inawit mi sara nin ikunen tamon bukod. 36 Nangibwat sa Aruwer itaw sa rigrig nan Keras nin Arnon, tan ngibwat sa babali itaw sa keras, taman sa kaadayuan itaw sa Halad, kasa gapon sayan babali nin magsen tuloy nin kai tamo dinaeg. Si Katawan tamon Dyos binyan na sara ngámin kuntamo. 37 Balé sa maitukoy kunan gan-gan nan Katawan nin Dyos tamo, kai kamo linmabas sa lutá ran Amunita, udino say lutá ra sa abay nan dalan sa Habok udino itaw sa libed ran babali itaw sa pupurod.

Ituloy et...