|
Pangasinan |
| AMIRIKA | PAGLAKUAN | PAKATANDAAN | TIKNULUHIYA | PAKAINGARAN | IIKAPAN | IISIPAN | ARTI | ISTILO | PASYAR | LUTÁ | RURANAN |
| ANDA | BOLINAO | DAGUPAN | IBALI (MANILA) | Lingayen (Pangasinan) | Mindanao | Sagada | Sambuanga | SIBo (CEBU) | |
| Magpista
sara sa Pangasinan a Awron Baybay sa Sansinakban
Nangibwat sa SunStar.com.ph LINGAYEN--Saray Pag´urayan sa Prubinsya magpista sara nin Pista sa Bulan nin Pagbiyahi a mayadí nin gawén ket mako sa Babalin Bolinao sa Martis. Sinagyat saray magngingipatandá a ambó tamó nin mamatandá sa man´gaw´en a "Awron Baybay sa Sansinakban" a mangmula nin Pakad tan Kayo, no kai makakiramá sara anamaet sa mangmula. "Rabay mi tamo' nin ipatandá kumuyo a sumulot kamo nin aysing a bagay sa gaw´en tan sa liwá tan mailamó et a sumaki sa sangkaringgasan nin ilog sa sa balyan tan say raruman gaw´en sa baybay," wanan pakasagyat a nangibwat sa Upisina nin Pamaritánan sa Prubinsya. "Main lí nin ruran nin pangakuten nin mako sa kamínan para sa kumuyon maandá kaingaran tan likid, " wana ni Butch Velasco, Upisyalis nin Pamaritánan sa Prubinsya. Say biyahi a mangibwat sa Lingayen nin mako sa Bolinao dandanin saya tan kapikngá nin udas. Wana ni Velasco saray siusásan mangingipatandá tan saray buluntaryo nibibilin saran mangmula nin 10 a palakay nin pakad itaw sa naikalin uubot sa Risort nan Punta Riviera sa Barangay Malino, Bolinao. Saray palakay nin pakad mipami ra lí sara sa Upisinan Magtatalon sa Prubinsya. Si Gubor Amado Espino Jr. síya ya lí nin mangantabay sa gaw´en, tan saray raruman upisyalis sa prubinsya tan sa munisipyo kiramá sara lí anamaet. Antaran, say Únan Pididinep nin Pagbiyahi sa Pangasinan mangyadí lí sa Lunis itaw sa Pamantanyan nan Sison. Sa raruma, saray pag´urayan sa lukal tan saray raruman main kabiangan sa pagbiyahi ibyan sara lí nin pangitaraná sa Gawá nin Ripublika (Republic Act) 9593, say wanran Gawá nin Pagbiyahi (Tourism Act) sa 2009. Say pag´urayan na ni Aquino mangitandudó sara sa pakagawá nin matúrir kunan gan-gan. Sa Pangasinan, man´itandudó na ni Espino kunran Pangasinanse nin sísaray mangúnan mamasyar udino magbiyahi sa raruman kamimínan tan babali sa prubinsya. Ikirngan kunan pista a Bulan nin Pagbiyahi, say taraná sa gawá nin "Kawánan koy Pangasinan" tan say kansyon nin Pangasinan “Luyag ko tan Yaman.” Si Espino tan sara sa Upisina nin Pagbiyahi sa Prubinsya nangantabay sara sa biyahi nan kampus ket tumuloy ya et báyo mayadí yay Bulan nin Pagbiyahi. Wanan gubor abaw pa a gaw´en nin pangipákit a ado kunan prubinsya, balé say sangkaagalawan nin bagay say pangiligyas sa saritá udino sa irgo a nangibwat sa Pangasinan, siti pay mangiritrato a peteg nin adó sa balyan kunran taga Pangasinan. Wana saray taga Pangasinan matkap ran ibaritá a adó ra kunan prubinsya tan sa pangibwatan ra. Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Nalanip saray babali sa Pangasinan baná sa nasewang nin pulapil tan siplog nin bagyo
SAN NICOLAS, Pilipinas--Si "Quiel" nin bagyo nangwá yan siri nin sinmiplog tan nasewang saray pulapil ket nalanip saray 41 nin pupurok sa 17 nin babali sa Pangasinan. Sara sa dupong nin mangalilá sa prubinsya nin baw´asen a piligro nin masrigo (Disaster Risk Reduction and Management Council -PDRRMC) wanra saray babali sa baybay itaw sa Anda, Infanta, Bolinao, Bani, Binmaley, Bugallon, Lingayen, San Fabian tan sa Dagupan ket nalanip sara ngámin baná sa siplog nin bagyo tan sa maala´al nin taaw. Say baritá ra sa PDRRMC wana si "Quiel" nibatí nay liman tutawo a nakasa tan nibakí na saray abaw et a 7,000 nin tutawo sa sintro nin pamalakwanan sa Pangasinan ket nibwat yayna sa Amyanan Luson nin linmabas ya sa La Union sa patpaapon sa Sabado. Sa Pangasinan a sayay prubinsya a nasirong sa sinyalis nin bilang 3 nan Bagyo sin linmabas ya si "Quiel." Wanran pulis sa prubinsya ápat a naanor nin mangunguná ngibwat sara sa barangay nin Germinal sa Bolinao, sísaray linmayag sa Taaw nan Panrupan Pilipinas sa Sabado a rinmuran sara sa daikleng nin baluto. Dandani a sayan kilumitro nin nalanip sa dalan nin nasyunal sa Barangay Banaoang sa babali nan Sta. Barbara baná ta nadlap yay Ilog nin Sinocalan ket nasewang saray puplapil na intaw sa 2009 sin nalanip yay Pangasinan baná sa maksaw rapeg a ninabó nan bagyon "Pepeng" tan sa ranom nin niagos ra a nangibwat sa Tambak nan San Roque sa babali nan San Manuel. Say nasidá sa pulapil sa Barangay Cabitnongan kunan sitin Babali a kaampad nan Ilog nin Ambayoan ket nalanip saray pag´adalan sa pupurok nan Lungao, Salingcob tan Calaocan. Say Ilog nin Ambayoan a mangibwat sa tutalugtog nan Caraballo, ket misná ya sa Ilog nin Agno a mangibwat sa tutalugtog nan Cordillera. Nabaritá saray lanip sa San Nicolas a dandani sara nin sayan mitro nin ararem. Wana nin Mayor Leoncio Saldivar III, dandanin 325 nin tutawao (udino 65 nin pamamali) sa ápat nin pupurok nadlap sara kunan Ilog nin Ambayoan ket matkap saran linmakwan baná sa del´ap sa Sabado. Umno ran 100 nin tutawo (udino 20 pamamali) sa babali ket matkap saran linmakwan anamaet. Balé sa buklas nan Linggo, say ranom tinmaraná anan kumayupá tan saray mampinakap itaw mansumublí sarayna sa bali ra, wana ni Salvidar. Wana mankidawat ya kunra sa pag´urayan nin nasyunal a mamádeng nin pulapil a kaampad sa ilog, aya a dandanin naynay a madlap leleg nan panaon rapeg. Say ranom nin lanip ararem ya anggan sa awak ket nabaritá anamaet sa amyanan pupurok sa babali nin Balungao sa Sabado. Si Pinakalalaman sa Pangasinan, síya si Marlyn Primicias-Agabas wana nin mankadlaw sa bari-baritá a ginawang na, say purok na nin 10 a babali sa baytan nan pangasinan, saray kamimínan layi a sangkábawan nin nakagketan kuna ni "Quiel." "Abaw tuloy a pakasidá sa purok. Dandani nasidá gámin a mula nin pari," wana. Wana ni Agabas say purok na ket dandani gámin a alalaki nin uilog misná sara sa prubinsya ket saray mampiikap isen main tamó a pulapil nin lutá a ilag ra. "Kasan talaga nin magwá midti. Man´ibaritá ko pa kunran upisyalis iti sa prubinsya nin say sangkaúnawan nin pakaidapan ambó nin kurang a pádeng nin pag´adalan udino kai naaspaltado nin dalan, no kai saray pulapi midti," wana. Wana ni Agabas say makakalap na tamó ket say pirak a inakó nin gawá a nangibwat sa pag´urayan. Wana sara sa dupong nin pitutulong sa sansinakban sa Hapon (Japan International Cooperation Agency) nipagketan ran mamin P300 milyon a maalaga sa mangwá nin puplapil sa purok na. "Dinmawat ako et kuna ni Presidinti Aquino a tumulong nin mangalap sa pangibwatan pirak sa gawá a (Phase 3) dugaan nin lanip sa Ilog nin Agno, ayi a tumaraná nin umagos sa Alcala anggan sa San Manuel. Tan wanan Presidinti nibaritá na kungko nin tumulong ya kuntamo," wana ni Agabas. Si John Celeste, deriktor nin rehiyunal sa Administrasyon a Paranom nin Nasyunal (National Irrigation Administration), wana say ranom nin nabulusan a nangibwat sa Tambak nan San Roque sa Sabado ket sinidá nay sayan daikleng nin tambak a kaampad sa Ilog nin Agno tan makaribang a paranon kunran magtatalon. Siminto tan lutá yay tambak tan madalí yan masidá sa ranom a umagos sa dalan nin barusubos a wanran "spillways" a nagibwat sa San Roque, wana nin Celeste. Si Reynaldo Mencias, síyay amo nan pruyikto sa Pruyikto a Pikakalamuen nin Paranom sa Ilog nin Agno (Agno River Intergrated Irrigation Progect), wana say tambak ket máran yayna tan banyak yan masidá leleg sa maksaw nin bagyo tan sa nabulusan nin ramon a nangibwat sa Tambak nan San Roque. "Balé pinakandá min tampor a tambak pigaw maisublí a paranom kunran magtatalon," wana ni Mancias. Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Sa Pangasinan Rabay Ran Lumaban Kunan Sakit Nin Dengge
Nangibwat sa SunStar.com.ph LINGAYEN, Pangasinan - Sara sa Pag´uuray sa Prubinsya mansubuken ran baw´asan a nakapagmasakit nin dengge sa sisiraan ra, wana ni Gubernador Amado T. Espino Jr. Wana ni Espino, sa prubinsya ket tinmaraná sara sa pangumbatan nin pakagawaan pigaw madangkaan yay sakit, ayan umabot nin atágay sa panaon nin rapeg. Si Dr. Ana Theresa De Guzman, síyay Upisyalis sa Prubinsyal Rigsawan, wana ket say pangumbatan nin pakagawaan kalamó nay gawá a alakin patandá sa rigsawan, ayin nakabutlayan sara sa barangay tan kamimínan nin palingki tan sa nagsikabarang nin pag´adalan sa prubisya. Wana, taman atágay nin main nagmasakit nin dengge kunan sitin taon, say bilang a sanlaan nin mati ket ayupá ya no maibagay ya sin sayan taon, ayin napusto a .9 nin persinto kunan sitin taon kuntra sa 1.38 nin persinto sin sayan taon. Wana ni Espino ambó tamó sa Pangasinan nin naumalitan no kai itaw sa raruman prubinsya sa amyanan nin Luson, tan man´ikalamó yay Ibali. Wanan gubernador saray ngámin a uspital nin Pag´uuray sa Prubinsya sa Pangasinan, masadag a mangikaan nin tambar ra tan nasadyá sara a mamin madalí sa pangumbatan nin pakagawaan sa panambaran baná sa nakapaaligwas nin kaagamirenan ra, naikalamó et a maandá gawá ran mananambar sa Pag´uuray tan saray raruma nin manggagawá sa uspital. Wana ni De Guzman main nin 15 a kamínan nin munispyo sa sisiraan a nalistawan nin mámot-kamónan (hotspots) sa balyan. Makaúna yay Dagupan, sumunor yay Bolinao, Mangaldan, Calasiao, San Nicolas, Laoac, Mapandan, Infanta, Binalonan, Manaoag, San Fabian, Pozorrobio, Asingan, Anda tan Bani. Nangibwat sa peryudiko nan Sun Star Baguio sa Agusto 24, 2011. Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Narayon yay Luson a 4.7 nin kapaksawan Nangibwat sa GMANews.TV Sa parbangon main rayon a 4.7 nin kapaksawan a nanguyod sa kamimínan nan amyanan Luson sa Martis, balé kasa a nakaulitan nin nasidá tan nasaktan. Sa pakaulitan sa masakbay buklas nan Martis, sara sa Dupong nin Pakataandan tan Pag´adalan kunran Bulkan tan Rayon sa Pilipinas (Philippine Institute of Volcanology and Seismology-Phivolcs) wanra say rayon nangibwat ya nin 91 kilumitro sa panrupa itaw sa amyanan-panrupa nan Lingayen sa prubinsya nan Pangasinan. Wanra say mababaton lutá nan rayon a wanran tectonic quake a nagyadí sa alas 5:29 nin buklas naaraman ya sa Kasaw (Intensity) II itaw sa babali nan Bolinao tan sa Baguio. Sa kapresan, sara sa Dupong nin Manunukat nin Luta sa Amirika (United States Geological Survey-USGS) wanra say kapaksawan nan rayon 4.9 ya, nákitan yay pangibwatan na sa panrupa amyanan-panrupa sa Dagupan itaw sa Pangasinan. Saray USGS wanra say ababon pangibwatan na a wanran epicenter itaw ya nin 95 km sa panrupa nan Baguio; 150 km sa amyanan-panrupa nan Angeles, Pampanga; udino 225 km sa amyanan-panrupa nan Ibali. Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Umadap yay sayay pulis nan Pangasinan
sa pangusisaan, Nangibwat sa The
Philippine Star
LINGAYEN—Main sayay pulis a madudunong (intellegence) upisyal nin umadap ya sa pangusisaan sa pangibaritaan na a main naipaadi nin buyutan (secret armies), tan say saya a bumalé sa kabulaan et, a nangibwat kuna ni únan distrikto Pangilalaman (Rep.) Arthur Celeste. Si Sinyor Superintendent Percival Barba nibaritá na kunra sa The Star (Say Bituen) nin binibilin naya si Superintendent Romeo Caramat Jr. nin mausisaan ya no main kasalanan na sin nangibaritá ya nin pangibaritaan a nangibwat sa “papilis nin main maiyawaan” sa naipaadi nin buyutan leg´an sa pikakalamuan ran mamagpatandá iti sin Martis. Si Caramat pinapakatandá na saray naipaadi nin buyutan sa Pangasinan, nangibwat yay pangibaritaan sa Kampo Crame, sísara “sa Bolinao nikalamó saray bubsat nin Celeste, sa Infanta, sa San Nicolas, sa San Manuel, sa Umingan, tan sa Balungao. ” “Ambó ya anamaet nin kababwan a naipaadian balé main pangiyawaan ran papilis, rabay nin ibaritá no rabay mon magpakatandaan kunan main itaw, matkap yapó nin mangalap kan aburoy a nagibwat sa pangulon upisina. Balé kai yayti nangyadí,” wana nin Barba. “Kanyá mangwá ako lí nin pangusisaan. Kikiten no adti ya nasibletan tan nakaabasan. Banglí main kumon lí a sukat nin pakadusawan,” nikalamó na. Wana nin Barba main ápat nasuratan nin nakapatandaan a naipaadi nin buyutan, naikalamó yay saya a ginwá ran pulis nin prubinsyal balé kai sara naikalamó a bubsat nin Celeste. Si Celeste, sa mauúnan et nin pangusisaan kunan The Star, nangibudí yan maong nin kai ya tan saray bubsat na—si nabutusan anamanan mayor sa Bolinao tan mayor intaw nin mampikungris— nin mampagkamain saray naipaadi nin buyutan. Karit-kariten udino uyut-uyuten na saray pulis nin gaw´en ray gawá ra tan dakpen raya tan saray bubsat na no main makapákitan a magkamain saran naipaadi nin buyutan. Sa adapan ran mamagpatandá sa babali, namirma ya naapon a papilis nin bumalé subag kuna ni Caramat nin maibyan lí kunran pangilalaman sa gan-gan a wanran Upisinan Ombudsman. Si Celeste wana et mangidimanda yan bumalé sa kabulaan tan say administritabon kaso subag kuna ni Caramat a síyay nangidungis sa pangaran na and sa maandá ngaran nan pamalian na. “Sa kungko say kaguluwan maliwanag ya nin pulitiko ya tamó,” wana nin Celeste, síyay tumetekré sa kumitin Bali (House) sa nasyunal nin dipinsa tan sikuridad. Wana, kai na tandá a gagara na ni Caramat “mambalé pinilian nayay pamalian ko” sin naipadar nan pulis a madudunong upisyal a main saray ánem a naipaadi nin buyutan sa prubinsya. Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Sínoy malímo
sa
Nangibwat yayti
sa Philippine
Daily Inquirer Kuna ni Conjuangco, síyay nagilalaman sa ikalima a distrikton kungrisyunal, mamádeng nin ruwa ray pamangwaan nukliyer mabyan lí a kasa gapon nangyadí nin pakatubuan sa prubinsya a ikatlon sangkábawan tawo. Sa Pangasinan anamaet sangkábawan saran maidap (pubri) nin tutawo sa kamínan nan Ilukos wanran naisurat ra sa dupong nan National Statistical Coordination Board. “No aburuyan a pamangwaan nukliyer iti sa Pangasinan, dawaten tamo lí nin ipakayupaan a gastos nin kuryinti sa prubinsya nin tulon pisos (P3) sa sayan udas nan kiluwat (kWh),” wana nin Conjuangco. Sa kalamuan et wana, sa Pangasinan mag´in ya lí nin kasa gapon márep nin kuryinti a wanran brownout. “No mangyadí yayti, maandá lí nin pákitan kurnan mananaliw (investors) sa prubinsya. No mamuda a kuryinti sa prubinsya, maibagay sa natrá nan bayan, sarban magkumersyo nin makaisip mo ket mako saradti lí,” wana. Agamiren nan Nukliyer Saray pamangwaan nukliyer na ni Conjuangco mangibawat sa Bagatanan Kuriya a saray agamiren ra. Sarayti kumon a ruwa ray wanran riaktor nin ramon tamó (sarayti a klasin nukliyer riaktor nin agamiren tamó a ranom nin pangray´epan) nin manggaw´en ra sa Amyanan Kuriya. Sa 1994, sara sa Amyanan Kuriya, pinirmiwan ray panuratan a wanran “Inaburoy Pamádengan” (Agreed Framework) nin kalamó saray Amirika sa sirong nan siti, sara sa Amyanan Kuriya tumgen sara kumon tan sa panganggawan galat-galaten rayay pangwaenan ran nukliyer tano isili ya sa pangwaenan nin riaktor nin agamiren a ramon tamó. Sa pakarabayan kunan sitin aburuyan, sara si Kuriyan Peninsula Energy Development Organization (KEDO), sarayti a pikakalamuan nin bayan sa úna nin kikalamó saray Amirika, Hapon, tan Bagatanan Kuriya a tinmaraná sa 1995. Umnu-umnon raruman bayan, kalamó sara et sa Yurupan Yunyon, nin nikikalamó sara kunan sitin dupong. Sara sa KEDO, wanra sa kamínan ra sa Internit (www.kedo.org), pinatumgen ray gawá ran pangwaenan sa 2003 a man´ibaritá ra nin sara sa Amyanan Kuriya, kai ra et nagwá taw say patkapan ran gaw´en a matkap ran ituloy. Sa 2006, sara sa KEDO iniyangga rayay pangwaenan. Mísa sa pangyadí nan siti, wana ni Cojuangco sara sa KEDO tinmaraná saran manglakó nin agamiren ra sa pangwaenan ran nukliyer kunran raruman bayan sa sansinakban. Kasan pikakalamuan “Kanya kasa gapon udas nin pikakalamuan kunran tutawo sa prubinsya. Maisip ko nin saray pangungulo a napilí ran tutawo pigaw sa pangyadian nin wanti, makagawá a maandá kunra, say maandá sa pakabyayan ra,” wana. Si pangulon Board Mimbro Raul Sison, síyay namutos nin lumaban kunan sitin pangyadian ket man´ibaritá nay main anamaet nin pakarabyan nan prubinsya nin mangakó a pamangwaan nukliyer, balé matkap yapó nin ibaritá kunran tutawo. Siti pa anamaet a nakem ran raruman pangungulo. Si pangulon Board Mimbro Von Mark Mendoza, síyay kai namutos, wana saray bubbali sa adani nan baybay ta itaw lí a maipádeng a pamangwaan nukliyer, sísara kumon a nipabaritaan. Saraytin bubbali mikalamó saray ibali nan Dagupan tan Alaminos tan saray bubbali nan San Fabian, Binmaley, Lingayen, Labrador, Sual, Bani, Bolinao, Agno, Burgos, Dasol tan Infanta. Wana ni Mendoza nakapasalak ya nin say pangyadian nin rabay gaw´en ket banglí natarusan a sangkadaitean tamó nin matkap gaw´en kalamó nan pangakuan sa pangwaenan. “Banglí ikalamó ra tamó sa pangyadian nin rabay gaw´en tan ibaritá ra lí nin siti tamó a matkap gaw´en kunran pangakuan ran tutawo ket kai ko gapo aburuyan ti,” wana. Makapuyan sa Libed-libedan Si Margaret Celeste, síyay katekrean nan Bolinao Marine Ecological Fund Foundation Inc., wana say pamádengan a pamangwaan nukliyer ket masliyan lí nin ambo maandá sa kamínan nin baybay tan say kalibed-libedan ra. “Saray babay tamo ket makapoy saraynay kalibed-libedan ra, lalo sa panrupan Pangasinan,” wana nin Celesti, síyay nangúnan sinmubag sa pangwaenan nin siminto sa babali na intaw sa 1990s. Balé si Conjuangco pinaliwanag nay kasan tutuo sa kapasalakan ran tawon tan náteng anay bulá a manlumibed-libed sa bayan. “Say kuryinti a nangibwat sa nukliyer ket sangkaligyasan yan tiknuluhya a ginwá nan tawo sa babon lutá,” wana ni Conjuangco. Wana et ket masibulot yan mamádeng a bali nin panginawan adani sa pamangwaan nukliyer. Si pangulon padí si Emeritus Oscar Cruz, pangulon padí ya intaw sa Lingayen tan Dagupan, wanan kasan makatepetan nin saray pamangwaan nukliyer ket makababá a gastos sa kuryinti. Balé wana, say byay ran tutawo tan kaingaran ra, lalun-laluyna saray ának, andí pa kumon nin pakapuyen “pigaw main mamudan kuryinti.” “Say bubyay tan kaingaran ran tutawo a maalaga sa ababo tan ngámin nan animan bubagay,” wana. Wana ni Cruz say uray a mangkit kumon sa raruman pamangwaan nin kuryinti a wanran renewable energy sources (mikakabáyo pangibwatan nin kuryinti), bilang sa kuryinti a nangibwat sa siri tan awro. “Tutuo mabli saray mikakabáyo pangibwatan nin kuryinti. Balé say nibaritá ko ana, no rabay tamo tamó a lumigyas nin pirak ket mapangnwan a byay tamo, sa isip ko ambo ti makaakó,” wana. Si Conjuangco, anak nan mayaman Eduardo Conjuangco Jr., nangibudí ya anamaet sa wanran síyay maksaw nin mangirangas kunan pangipákaan nan nukliyer baná ta say kapamalian ran San Miguel Energy Corp., siti pa a takyay nin pamuunan nan San Miguel Corp., ket main tao ra kunan pamauunan na. “Kai matunong tan duká in a wanra,” wana ni Conjuangco. Balé wana et no rabay nan kumpanya nin sumrep kunan sitin pinasyaan, kasan uray kon ipatumgen ti. Say kumpanya main makaaburuyan nakem na tan main kanepegan nan sumrep sa pinasyaan nin panglakuan sa bayan, wana. “Ambó et tamó nin saray Conjuangco a nagkamain kunan kumpanya balé abaw saray raruman tutawo a nagkamain anamaet.” Baná ta nasuyó ya sa pangyadian nin rabay gaw´en ray pangulon prubinsya, si Conjuangco wana mangkit ya lí nin saray mangrerengean a kalamó ya si Presintin Macapagal-Arroyo nin ipaayat raya a dawaten ra kunran uray nan Bagatanan Kuriya nin iká ray ganawan radti sa bayan. Balé saray taga Pangasinan mag´in saran makatandá sa pangnwan a magkamain nin pamangwaan nin nukliyer sa barabay ra, say pakikalaban kunan siti ket tumanraná ya tamó. Tan máteng yayti lí nin labanen. Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Si Loren Manunúyag Nangibawat sa mb.com.ph IBALIN URDANETA – Si Sinador Loren Legarda nanunúyag ya nin maipáká sa banglí mangyadi a patiti nin kuná sa Pangasinan tan saray raruman prubinsya mísan main nabaritaan a mangkamatin kuná sa uilog tan sa bubon kuná a nákit sa Ifugao tan Isabella. Sa pikakalamuan ran mamagpatandá iti, si Legarda nanunúyag yan banglí mangyadí a kumakábawan nin múdit agos nan baybay sa Pangasinan tan nibaritá na saray kapangyadian nan uray a bantayen ra a pamaranuman sa prubinsya tano masambenan a patiti nin kuná a nabaritaan sa Ifugao tan Isabella. Pinatandaan na saray bubbali nin Bolinao, Anda tan Sual, sísaray nakaúnan mangalilá nin bangos a mangikaan nin 60 persinto a patkapan ra sa Ibali. Nako ya si Legarda sa Ibalin Urdaneta a sakop nan kampanya na sa mag-bisepresidinti, sa sirong nan pangayunan ran Kualisyon ra a Tutawon Nasyunalista (Nationalist People’s Coalition), Partidon Nasyunalista tan dupong ran Laban a Dimukratikon Pilipino. “Tawagen ko saray sakop nin kamimínan nan Bureau of Fisheries and Aquatic Resources, kalamó tulong ran lukal gubyerno tan sibil susyidad, nin bantyan na saray pamaranuman sa kamimínan ra a banglí mangyadí a patiti nin kuná. Iruten ko sara anamaet sa Departminto nan Agrikultor a ipayadí a mangwá-rapeg nin pangwaan tano rumapeg ya,” wana ni Loren, síyay tawon tekrean sa Kumiti nan Sinada sa Agrikultor tan Kanen (Senate Committee on Agriculture and Food). Pinanemtem na sa 2002, nagket yay Bolinao sa sabtan kalakyan a patiti nin kuna, nasidaan a dandanin P400 milyon a bili nin bangos a nalilaan sa piskids. Say umatágay nin amot tan daikleng rapeg sa Ilog Magat a umagos sa Ifugao tan Isabella kumayupá a oksigin sa ranom a mangkamati sa kuná. Main natin tilapya a nabaritaan nin lumtaw sa pispin, piskids tan bubon a únan nangyadí nin “patiti nin kuná” kapresan nan makrang nin panaon baná sa Kayadian nan Il Ninyo. “Siti pa anamana a pakaidapan sa kabyayan ran saray mangunguná tan saray magtatalon, ket sísaray matkap umanos kunan pakaidapan nan Il Ninyo. Say Gubyerno laluynan mangwá sara kumon a pakatulungan kunra tano makaanos sara kunan sitin pakaidapan,” wana ni Loren. Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • |
Patandá nagibwat No main nin kuminto muyo kunran saraytin patandá, suratan muyay Binubolinao.com udino magpusto kamo sa Mag´irgo Atamo nin siksyon pigaw maikalamó saray kuminto muyo. • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
|
| Síkami
| Pakánuan
| Nangyayadian
|
Inglis
| Raruma
|