Saraytin susaritá a naimarkan múdit, matkap et a ipapalaway a patarusan ra. No tandá muyoy patarusan ra, mako kamudtaw sa pamag´irguwan nin Mag´irgo Atamo/Gawá nin Literaryo ta ipatanda mo saray patarusan ra.

• • • • • •

TAYNEP

Pangisakalako sa Inglis

Ni Simon Del Fierro

Talin tawon maslag nin ringgas ni Fevo,
Mutyá a nibantog sa lapag nan mundo,
Byay ka tan gayaga, inawa tan inso,
Sa barang karmaen a maaripen mo.

Ayidti sa mundoy mankálek a pusó,
A kai mapukaw ibeg pangangádo,
Ni say pasak yaet pilit yan mapikló,
Sa sain a ringgas mabatak yan adó.

Yasot man o riboy pusó sa kerep ko,
Papisawen kon ikwan tukduan ayi mo,
No sa barang kibo ket matarusan mo,
A ibeg nan sayay nabaror ringgas mo.

Náteng anan tyimpon pinalem sa pusó,
A matuan ibeg ket kai lumutó,
Ta kai malemlem sa lulem nin ado,
Ta múnay ding´ey kon manpangikadayó.

Erpen kumoy ibeg ket kai maitpel,
A em-eman tanan pukuken sa nakem,
Ket kai magawa ta byay koy ranuden,
Kanyá ko man iyay-ay (man´iyay-ay) ta kuntray magbitkel.

Pedaey (Pidaey) ibeg sa abaw a sangit,
Andí em-eman ta ipatin pilit,
No kasa kan karmá ket bangkay kan makit,
Maong dyan mabyay a kai manpilangit.

Sumublí sa tágay

• • • • • •

Para Kunan Reynan Adapen Kurunawan

Pangisakalako sa Inglis

Ni Simon Del Fierro

O sangkaringgasan a anak ni Binus,
A mankantawan ran lapag a mumanok,
Sa kayamanan mon napulos birtud,
Matyay main pusó a kai mauyot.

Mutyá kan pinilí sa lino tan sileng,
Sa truno nin ringgas síkay mantangaren,
Sa andá a bakas mon bilang kalwá (kaluwá) bituen,
Mabuolá yay pusó no kai ya paaripen.

Uno kasa yaman nin bista sa mundo,
Kasan minas ringgas a kaidaen kumo,
Sa nanglapos andá tan lenged bakas mo,
Bukod nin mati nay kai nin maruyo (maruyó).

Minas kan gayaga subor kan ririket,
Byay kan pangangado tyo (tio) kan pakaibeg,
Sa kasaw ringgas mon mangikanton (mangin kanton) kerep,
Kai yadti et sa mundoy kai mo madakep.

Sumublí sa tágay

• • • • • •

Kapangyadian Ringgas

Pangisakalako sa Inglis

Ni Simon Del Fierro

Abaw kanoy gawá ran makabat,
A kasaw pakayadíi a makapakángap,
Sa taaw, sa babó tan angga sa leas
Ket say wangko balé ta talo in nin ringgas.

Ta sarban sain a kapangyadian,
Magawá palabasen, magawa pal´isan,
Kai mo ibereng tan kai mo pagdyá-dyaan
Ket bukod ringgas a kai mo maadian.

Ta kasan talogtog a kai mo ulien,
Kasan taaw a kai ripayen,
Kasan mámot, kasan madeblem,
A ipagbadá no ringgas a keen.

Ta pagkapinákit ka kuni Karinggasan,
Kai kayna makaadí, kai kayna milakwan,
Ta kai masapon síkay sintinsyawan,
Sa karsil nin ibeg itaw ka ipangaw (ipangao).

Isen anay dyá-dyá no pirmi nan priso,
Ta kai mo matunoy isep tan nakem mo,
Isipen mo kumon wadí a malayo,
Subagen nan tampor pakagusto.

Ta isen kayna lí kai makakálek,
Nin (ni) mangan nin (ni) minom kai muyna mataynep,
Ta say byay tan kapapásar mon peteg,
Wantaw sa nagulpin nabok nin ibeg.

Sumublí sa tágay

• • • • • •

ODOSIA

Pangisakalako sa Inglis

Ni Simon Del Fierro

O diamantin pusó a kai lumumo,
Sa madta dyan apoy a kaiibeg ko,
Ípos mo may pait pangungurá mo,
Itumang koy sam´it pangangadó ko.

Dyá-dyá may maraté apaynan apa,
O bungan ilalo ta sipod matatá,
Dublyan koy sulit iruros a sansya,
Wá main mitawir mibaló tumua.

O ta sínoy manpipas´an bereng,
A andí magdyá-dyá no kawkulanen,
Sa man´ibegan kon no wadí ta kanen,
Anroy nan panaon a man´inam-inamen.

Say mansakyen (mansakin) kasan mantubuyan (mankabuyan) pwirto,
A kapadan pubrin pásar ko,
Sung-song man sa agos tan rat´anan bagyo,
Ípos koy ibeg ta syaynay anggawan ko.

Ikámin koy ibeg ta ikwa kon gaod,
Sa pananaki kon sumung-song sa agos,
Ibugsay koy iliw tan itken koy anos,
Wá lamang kumon karmaen mi luob.

Alaki may ilalo kai ka magámuran,
Ípos koy adó ta ipalamang-lamang,
Wá ka malingon bigrá mon malingay,
A man´ay-ay kumon pusó a pabyay-byay.

Sumublí sa tágay

• • • • • •

Malamang

Ni Simon Del Fierro

Malino kan sarming a kinawa-kawánan,
Ni ilag-ilag kon andí kumon (ka man-) sawaan,
Kaban a balitok, mutyá a piaduan,
Pinasak ilalo, sinanlaan byay.

Ayinaytaw kadí say miunano kasamba,
A byay moy adó ko liwa-liwa kata,
Tinaksi? (Sinaksi) moy langit tan miglot a byay ta
Tan bukod patiti makapanyay kunta.

Linmambot sa kerep a nibin ilalo,
No kikápusan koy adó tan labi ko,
Ta kai inilag a daltay tinggas? (ringgas) mo,
Nin kuntran samal sa pangangadó ko.

Alaki tin dusa alaki tin dyá-dyá,
Nangyadí sa byay ko naraté nin karmá,
Nangmula kon adó pigaw no sumawá,
Mamutin ririket, ket ginmungan luwá.

Mayin ket kai mo nisiblet sin núna,
No ibi mon lamang payti sa raruma,
A palson adó inilaluwan kuyna,
A ikungkon bukod sa bilang mon samba.

Adtinaytaw kadí say adó, lugod mo tan labi,
A barang lingis mo byay kon kai isili,
Tan barang imis mo inso kon alaki,
Ayina ay byay ko, adti muyna nibi.

No main kan sakit o reré kanakman,
Múna kon malipos nin kukaberengan,
Barang turó a luwá mo marirab? (mairab) kon punyal,
Tan barang saw´et? (sáwet) mo ikauyos nin byay.

Ginurutan mo man a adó ko kumo,
Kai ko sangitan dapot lí mákit ko,
A sumawá kan riga sa inadó mon báyo,
Tan kawánanen nakon bilang nipangawánan ko.

Sumublí sa tágay

• • • • • •

Panganggawan Adyos

(ni Dr. Jose Rizal kunan Pilipinas a inaon ya sa kupyan kinakastilá
tan binulinao naya ni Simon del Fierr.)

Adyos, linabin nianakan, pinablin sisiraan nan awro,
Pirlas nan taaw sa baytan, nakai nin paraiso
Maririket kon ibi kumoy kabes (kabos) tan mareré a byay ko
No lalon masudi ya kumon, lalon malambot, lalon mainso,
Baná kumo ibi yan lamang, ibi ya ta ikaabig mo.

Sa kampon mankibakalan ran mankipúpó sa pakkilaban,
Man´ibi ran rarumay byay ra kumo nin kasan dwá-dwá kasan idap kanakman,
Kasan kwinta kunray lugar, sa duká may maong a kaugutan,
Bibitayan o pipapatyan, bakal o dyá-dyá a sangkaráetan,
Kapaday na ngámin no syay dawaten ran nianakan tan piikapan.

Síko mati ko no mákit kon si langit ket umudit ya,
Ta sa kalápusan ipatandá nayay awro sa suyot nan mangisit a nakasukbot kuna.
No matkap moy grana a ipanina nin inamar na,
Ibúbó moy dayá ko, ipaagos mo sa udas a matkap na
Tan ipanurado mon sayay sinag nin mansuswata (mansuswat) a palaway na.

Say piapes ko sin anak et a iti sa kalaguan,
Say piapes ko sin tububáyoy nan kakusaksawan (matuay karakar),
Say naod a mákit kan sayay awro, mutyá (glow) nan taaw sa baytan.
Makrang a mata mon mangisit, tangwa yay waleng mon madantar,
Kasan ruris, kasan geren nidungis nin kading´eyan.

Taynep nin byay ko, apes kon mabyay tan madta,
Karigsawan a man´itáway ko (na) kumo nin kararwan paibwa(t)-ibwat ana,
Karigsawan o aninan (animan) andá manabó pigaw maitandudo ka,
Mati pigaw mabyan kan byay, mati sa sirong langit mon mariga,
Tan sa makaruyu-ruyon lutá mo málek nin kasan angga.

No sa babon nanabunan kungko ket mákit man mibusyag sayay awro,
Kalaok (kalawok) makder a dikot, a burak a mauyamo tan sinsilyo,
Ikadani ma sa labi mo ta syay burak nan kararwa ko,
Ta maingar ko sa waleng ko, yupá nin maray´ep a tumba ko,
A paysep sa lugod mo, tan say amot sa inanawa mo.

Puryan may bulan a ipastang na kungkoy mad´en tan makuyep nan palaway,
Puryan mon si inamar ipáwit nay sinag nan tampor mírep a lamang,
Puryan mon umaweng yay sirin tekep sanengseng nan sangkatáreman,
Tan no kumayupá yay sayay manók tan si (babon) kudos koy dupaan,
Puryan may manok a kantawen (kantawan) nayay kanta sa katinekan.

Puryan mon say rapeg ipaalingasaw nan madtan awro,
Tan itaw sa langit luminon kasunor a ay-ay ko.
Puryan mon si sayay pinarsan (pinarsa) amigo sangitan nay sakbay nipati ko,
Tan sa matinek a patpaapon (afternoon), no main sayay mamasingádo kungko,
Ipasingádo moy namaet, o!, (a) lutá ko, Kunan Dyos a pakapainawa ko.

Ipassingádo mo sara (sira) ngámin a nunatin kinurang kakarmaan,
Ipasingádo mo saray sarban nangirangep dyá-dyá a kasan katimbang,
Ipasingádo mo saray uina a man´isangit ray main ran kapaitan,
Ipasingádo mo saray uulila tan bubalon bubbayi tagem pupirison mankapaidapan,
Tan pasingádo kan (kon) para kumo a mákit mo kumon a pakadundon mon kalapusan.

No si yabin madeblem (madedlem) ket punggusen nayay kampusanto,
Tan bukod tamo nunati a main itaw a mantawo,
Andí mo sidaey katinekan ra, andí sidaey mistiryo,
Ket no maingar moy tugtog nin sitara o saltiryo
Síko, linabin nianakan, síko, ta (tan) mankantawan katan para kumo.

Tan no si nanabunan kungko ket nalingwanan yaynan sarba,
Kasa yaynan (yayna a) kudos nibaton mangitandá lugar na,
Puryan man adádwen yan tawo tan mabuyak no maasadol ya,
Tan say uabo ko, báyo sumubli sa kasa,
Maikwa nin tápok nan dadádaan mon alpumbra.

No saytaw lí kasan kwintan ilingwan muko
Say lulibed mo, sa lulawak mo, say ualog mo libut-libuten ko,
Síko lí a nutan matnoy tan mabalikas sa pakarngé mo,
Sa palaway, kukulor, rengé, kanta, sangit pati sa banglo,
Nasinayon masubli-sublí a (sa) sibulot pammemper ko.

Nianakan kon kawa-kawánan, sakit nin susakit kon manglápos,
Linabin Pilipinas, imatleken may suyot kon adyos,
Isen kon ibatí sarba: mangatutua ko, tan pangangádo kon nípu-nípos
Mako kudtaw sa kasan uaripen, kasan bubirdugo ni mapangrusaros
Itaw sa say pammemper ket kai mangmati, itaw sa si manpag´adí ket si Dyos.

Adyos, mangatutua tan bubsat ko, kukasuldong byay ko tan kararwa
Uamigo sin anak et kunan niikapan a nakaina,
Kisalamat kamo, ta natgenan kuyaynay awron kai mamainawa,
Adyos malabin ikstranhira (stranger), ririket ko tan liwa-liwa,
Adyos, linabin-labin (linabi-labin) pinarsa, say mati syay pagpapainawa.

Jose Rizal

Sumublí sa tágay