Say kakapuyan sa pangangastusan nan sansinakban nakaradkad ya sa yupá a impurtado nan Abril

Nangibwat sa GMANews.TV
CHERYL M. ARCIBAL
Hunyo 25, 2009

(Naumanan) MANILA, Pilipinas—Say papáwitan nangibwat sa raruman bayan a mako sa Pilipinas a wanran impurtado nanabó ya sa Abril sa abaw et dyan say kakatlo, mankumayupá anamana ket kapitlon bulan ana.

Say upisinan pamilangan sa bayan a wanran National Statistics Office, nibaritá ra sa Wibis nanabó saray impurtado nin 37.4 persinto anggan sa $3.041 bilyon. Sa Marso, saray impurtado narikurda nan nauman a pangangantedan nin 36.2 persinto.

Sa únan ápat bubulan nan taon, saray impurtado nanabó nin 35.07 persinto anggan sa $12.639 bilyon.

Baná ta tumuloy a kumayupá nin impurtado, si sayan makatandá sa pangangastusan a wanran ikunumista wana say papáwitan a mako sa raruman bayan a wanran ikspurtasyon, siti pa a makina nan pangangastusan a wanran ikunumiya nin bayan ket tumuloy yaytin umanted anamaet. “Mákit koy ikspurtasyon nin umanted sa pisálean nan 20 tan 30 persinto kunan sitin taon. Saray bubilang sa Abril tan sa Iniro anggan sa Abril ket makapada sara kunan sitin pákitan, ” wana ni Benjamin Diokno, ikunumista sa Unibersidad nan Pilipinas.

Say gawaan nin iliktruniko, pulos nin inagamiren sa sakop nin gawaan sa ikspurtasyon nan Pilipinas a mabantog ket napaantedan nin 42 persinto anggan sa $924.42 milyon. Sa Marso, say gawaan nin iliktruniko kinmayupá sara nin 40.7 persinto. Saray gawaan nin iliktruniko dandani yan ikatlo, 30.4 nin persinto, sara sa gawaan nin impurtado nan Pilipinas.

Saray impurtado nan Pilipinas maikalamó anamaet sa pakaayupaan anta say nagsikabarang nin gawaan a sinaliwan kunran maalagan pikakalamuan sa panglakuan sara sa Hapon, sa Amirika tan sa Tyunggwo (China) ket kinmayupá nin niúnawan ran bakal tan paslep, agamiren sa pangruranan tan makina nin pamagawaan sa butlay nan umararem a pakaayupaan sa paglakuan nan sansinakban.

Sa Hapon, anta sísaray sangkalakyan a pangibwatan nin impurtado sa 12.9 nin persinto, nibaritá ran pakaayupaan anggan sa $393.02 milyon nangibwat sa $552.45 milyon. Say bili nan paglakuan nagket nay $826.88 milyon báyo say ganansya nan ikspurtasyon sa Hapon naabot nay $433.86 milyon. Nayadí nan siti pakasurukan a panglakuan nan Pilipinas anggan sa $40.84 milyon.

Say sangkalakyan sa sansinakban nin pangangasusan a wanran ikunumiya, sara sa Amirika, sísaray ikarwan sangkalakyan a pangibwatan nin impurtado. Say bili ra nanabó nin 43.9 persinto anggan sa $318.91 milyon nangibwat sa $568.29 milyon. Say pakasurukan sa paglakuan nagket yay $128.32 milyon anta say ikspurtado sa Amirika ket masurok nin $447.23 milyon.

Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano

Sumublí sa babo

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Say Pilipinas sadyaen ran ilakó a $500 milyon nin Samurai Bonds

Nangibwat sa Bloomberg.com
CLARISSA BATINO
Hunyo 15, 2009

Say Pilipinas sadyaen ran ilakó a bond a napirakan nin yen a maalagan $500 milyon pigaw mabayad yay umalawang a utang nan bayan, ket siti a únan lakó na sin walon taon, wana nan pumagawan yaman a wanran Tisuriro si Roberto Tan.

Say Japan Bank for International Cooperation (Bangko nan Hapon sa Tutulungan nan Sansinakban) nangipanakó ray lakó nan samurai bond (say pangakuan sa utang nin bayaden lí tan ikalamo yay ganansya) tan pag´iirgwan ya lí legleg sa pasyar na ni Prisidinti Gloria Arroyo sa Hapon kunan sitin linggo, wana ni Tan sa pangusisan sa tilipuno sawanin sa Manila. Sara sa pag´uuray rabay ran ilakó a 10-taon nin bonds sa ikarwan kapikngá nan taon, wana.

Sitin bayan sa Bagatanan-baytan nan Asya pinatágay ray utang nan bayan a pitlo ana kunan sitin taon sa 250 bilyon pisos ($5.2 bilyon), dandanin 50 bilyon pisos nin atatágay et dyan sa gindat ran naipasadyá, legleg sa manpumalná yay tubó nan ikunumiya ket kumumbet a buis nin maganaan. Nanglakó saran samurai bonds intaw sa 2001 nin taon, sigon sa ulit ran Bloomberg.

“Say pakatkapan mákit lí no ani yay pamilian tan pangakuan na, say barang nin pakapetegan (security),” ket makaiyupá yay mayatab udino mabunga (yield), ” wana ni Noel Reyes, síyay diriktor nan fixed-income trading sa ING Group NV sa Manila. Saray pag´uuray rabay raya layi a “manguná” nin sukaten a pakarabayan, wana ni Reyes.

Maakó ra lí sara sa Hapon a masurok nin $5 bilyon nin samurai bonds a nailakó ran mantumubó nin bubayan a sakop nan gawa nin makipuspos sa pakagulwan nin pamimirak (finance/financial) sa sansinakban, wanan Pamimirakan Ministro si Kaoru Yosano itaw sa Bali a nanyadí sa Mayo 3. Sara sa Indonesia sin sayan bulan inupaan na saray bubangko nin manglakó a únan samurai bonds, sigon kunran tutawo a makatandá kunan sitin gawá.

Makalamó nin utang

Say lakó nin bond a napirakan nin yen makatulong lí sa patayakan no adti mangibwat a pirak, wana ni Tan. Say Bagatanan-baytan bayan sa Asya sa Iniro nalakó nay $1.5 bilyon nan 10-taon bonds a napirakan nin dulyar tan sadyaen nay ipalakyan a pangutangan sa Asian Development Bank.

Sara sa pag´uuray mampangkit ran ipatagay a pupirak kunan kapikngá nan “makalamó nin utang” nangibwat sa pag´lalakuan a Hapon nin bond tan say natará sa pag´lalakuan sa rarem nan bayan, wana nin Tan.

“Sawanin manpasilya-silyan mi a pasadyan nin pamimirak tan mampangkit yay pangibwatan na ta sakop yayti nay prugraman mangutang sa sakalakon bayan, ” wana nin Tan. “Say pag´lalakuan nan yen ket sabtan tunaw udino liquid ya.”

Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano

Sumublí sa babo

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Say pagpyawan sa kabilian nan Pilipinas a wanran ikunumiya pinákitan nay
duká nin pakángapan

Nangibwat sa Marketwatch
MICHAEL KITCHEN
Mayo 27, 2009

Los Angeles—Say pagpyawan sa kabilian nan Pilipinas alawang a napadeketan ya sa kapapalnaan nan pagpyawan sa kabilian nan sansinakban, mankumumsen sa kapresan nay núnan kakápat nin taon tan man´ipákitan nay sabtan dadaikleng et a sa-taon (on-year) nin patágayan dyan say nilalwan ran mangungusisá (analysts), wana sa patandaan a nailiwá Wibis.

Say bili nin paglakuan sa kababayan (siti a wanran gross domestic product-GDP) sa Pilipinas nakumsen yay naipasadyá nin 2.3% leg´an sa Iniro-Marso nan taon. Naipada sataon nan kakápat nin taon, say GDP tinmágay yay daikleng tamó nin 0.4%, sabtan kayupaan sa 2.3% nin patágayan a nilalwan ran saray bumibibilin sa pagpyawan nin kabilian a natepetan sa Dow Jones Newswires polls (siti a patepet-tepetan ran mamapatandá), tan 2.5% a nailawan ra sa patepet-tepetan nan Reuters (sísaray mamapatandá a kablian nan paglakuan a nangibwat Naipasayan Pag´adyan-UK).

Sara sa pag´uuray sinilyan ran kumayupá anamaet a patubó nan 2008 pagpyawan nin kablian sa yupá nin 3.8 %, nangibwat sa núnan nabilangan nin 4.6%.

Siti pa a sangkakapuyan nin nangyadian sa pagpyawan nin kablian nan Pilipinas sa animan a kakápat nin taon sin ruwampuló nin taon, nibaritá ran upisyalis sa Pilinas kunran Rueters.

Say pakakayupaan naúnawan yan 2.1% sa-taon nin nanabó sa kamínan nan industriyal (say main aluyon sa mampagwaan a wanran manufacturing), anta say kamínan nin serbisyo tan sa kamínan nin pagtatalon a wanran agrikultura inmatágay sa 1.4% tan 2.1%, sa pakanepegan, siti a nibaritá ra sara sa Dow Jones a nangibwat sa pakabilangan (statistics) ra. Say kamínan nin serbisyo ket maibilang sa adandanin kapikngá a GDP nan Pilipinas, a wanra.

Sa papalaway et nin nuta, say bili nin paglakuan sa sansinakban (siti a wanran gross natinal product-GNP) sa Pilipinas, inmatágay yan 4.4% sa-taon, taman yan nakumsen nin 1.2% sin gindat nan kakápat nin taon. Say GNP, maikalamó a pakákitan ran taga Pilipinas sa rubarí taaw, ket nabantayan yaytin maong sa bayan, baná sa kábawan nin bilang ran kababayan mampagawá sa raruman bayan.

Nipataros sa Binubolinao ni Oswí Castellano

Sumublí sa babo