Pangangawan Adyos
(ni Dr. Jose Rizal kunan Pilipinas
a inaon ya sa kupyan kinakastilá
tan binulinao naya ni Simon del Fierro.)
Adios, linabin nianakan, pinablin
sisiraan nan awro,
Pirlas nan taaw sa baytan, nakai nin paraiso
Maririket kon ibi kumoy kabes (kabos) tan mareré
a byay ko
No lalon masudi ya kumon, lalon malambot, lalon mainso,
Baná kumo ibi yan lamang, ibi ya ta ikaabig mo.
Sa kampon mankibakalan ran
mankipúpó sa pakkilaban
Man´ibi ran rarumay byay ra kumo nin kasan dwá-dwá
kasan idap
kanakman. Kasan kwinta kunray lugar, sa duká may
maong a kaugutan
Bibitayan o pipapatyan, bakal o dyá-dyá a
sankaráetan,
Kapaday na ngámin no syay dawaten ran nianakan tan
piikapan.
Síko mati ko no mákit
kon si langit ket umudit ya,
Ta sa kalápusan ipatandá nayay awro sa suyot
nan mangisit a nakasukbot kuna.
No matkap moy grana a ipanina nin inamar na,
Ibúbó moy dayá ko, ipaagos mo sa udas
a matkap na
Tan ipanurado mon sayay sinag nin mansuswata a palaway na.
Say piapes ko sin anak et
a iti sa kalagoan,
Say piapes ko sin tububáyoy nan matuay karakar,
Say naod a mákit kan sayay awro, mutya nan taaw sa
baytan.
Makrang a mata mon mangisit, tangwa yay waleng mon madantar,
Kasan ruris, kasan geren ni dungis nin kading´eyan.
Taynep nin byay ko, apes kon
mabyay tan madta,
Karigsawan a man´itáway ko kumo nin kararwan
paibwat-ibwat ana.
Karigsawan oh! Aninan andá manabo pigaw maitandudo
ka,
Mati pigaw mabyan kan byay, mati sa sirong langit mon mariga.
Tan sa makaruyu-ruyon lutá mo málek nin kasan
angga.
No sa babon nanabunan kungko
ket mákit man mibusyag sayay awro
Kalaok makder a dikot, a burak a mauyamo tan sinsilyo,
Ikadani ma sa labi mo ta syay burak nan kararwa ko,
Ta maingar ko sa waleng ko, yupá nin maray´ep
a tumba ko,
A paysep sa lugod mo, tan say amot sa inanawa mo.
Puryan may bulan a ipastang
na kungkoy mad´en tan makuyep nan palaway.
Puryan mon si inamar ipáwit nay sinag nan tampor
mírep a lamang,
Puryan mon umaweng yay sirin tekep sanengseng nan sangkatáreman,
Tan no kumayupá yay sayay manók tan si kudos
koy dupaan,
Puryan may manok a kantawen nayay kanta sa katinekan.
Puryan mon say rapeg ipaalingasaw
nan madtan awro,
Tan itaw sa langit luminon kasunor a ay-ay ko.
Puryan mon si sayay pinarsan amigo sangitan nay sakbay nipati
ko
Tan sa matinek a patpaapon, no main sayay mamasingado kungko
Ipasingado moy namaet oh! lutá ko, kunan Dyos a pakapainawa
ko.
Ipassingádo mo sara
ngámin a nunatin kinurang kakarmaan
Ipasingádo mo saray sarban nangirangep dyá-dyá
a kasan katimbang
Ipasingádo mo saray uina a man´isangit ray
main ran kapaitan
Ipasingádo mo saray uulila tan bubalon bubbayi tagem
pupirison mankapaidapan,
Tan pasingádo kan para kumo a mákit mo kumon
a pakadundun mon kalapusan.
No si yabin madeblem ket punggusen
nayay kampusanto,
Tan bukod tamo nunati a main itaw a mantawo,
Andí mo sidaey katinekan ra, andí sidaey mistiryo,
Ket no maingar moy tugtog nin sitara o saltiryo
Síko, linabin nianakan, síko, ta mankantawan
kantan para kumo.
Tan no si nanabunan kungko
ket nalingwanan yaynan sarba,
Kasa yaynan kudos ni baton mangitandá lugar na,
Puryan man adadwen yan tawo tan mabuyak no maasadol ya,
Maikwa nin tápok nan dadádaan mon alpumbra.
No saytaw lí kasan
kwintan ilingwan muko
Say lulibed mo, sa lulawak mo, say ualog mo libut-libuten
ko
Síko lí a nutan matnoy tan mabalikas sa pakarngé
mo,
Sa palaway, kukulor, rengé, kanta, sangit pati sa
banglo
Nasinayon masubli-sublí a sibulot pammemper ko.
Nianakan kon kawa-kawánan,
sakit nin susakit kon manglápos
Linabin Pilipinas, imatleken may suyot kon adyos,
Isen kon ibatí sarba: mangagtutua ko, tan pangangádo
kon nipu-nípos
Mako kudtaw sa kasan uaripen, kasan bubirdugo ni mapangrusaros
Itaw sa say pammemper ket kai mangmati, itaw sa si manpag´adí
ket si Dyos.
Adyos, mangatutua tan bubsat
ko, kukasuldong byay ko tan kararwa
Uamigo sin anak et kunan niikapan a nakaina
Kisalamat kamo, ta natgenan kuyay nay awron kai mamainawa
Adyos malabin ikstrangira (extrangera), ririket ko tan liwa-liwa,
Adyos, linabin-labin pinarsa…say mati syay pagpapainawa.
(Inayos na ni Jesus
Del Fierro sa Iniro 25, 1965 .
Inayos anamana ni Josue Castellano sa Marso 28, 2008)