Binubolinao.com

BÁYO
On-line Diksyunaryo
nin Binubolinao
nangibwat sa Webonary.org
tan Summer Institute
of Lingusitics (SIL)

Saritá nin Linggo

sansinakban
(sän·s·'näk·bän)
puon sakeb
ngbwt. Bolinao
sustantibo
1. say ngámin nin katandaan udino saray bubagay tan mangyadí itaw sa lulangit. Sin sa núna-núnan kataránan, si Dyos pinarsa na ngámin a sansinakban.
2. say babon lutá, laluyna kunan saray tutawo. say katutuan a tandá ra sa sansinakban.
[Inglis: universe, whole world]

Ikalamó muyoy kuminto kunan sitin saritá sa RupanLibro.

Pakasuratan

Say Binubolinao saya ya nin walo a saritá ya sa pamalian nan Sambali. Saray tutawo a mag´irgo nin Binubolinao itaw sara sa babali nin Bolinao, itaw et sa puro in Kabaruyan tan puro nin Santiago. Saray raruma et sa rubarí taaw tan sa babon lutá, abaw sara et a mampag´irgo nin Binubolinao.

Abakada
Ruwam-puló a saray surat-suratan nin abakada sa Binubolinao:
a (ä) · b (bä) · k (kä) · d (dä)
e (ə) · g (gä) · h(hä) · i (ē) ·
l (lä) · m (mä) · ng (ngä) · n(nä) · o (ô) · p (pä) · r (rä) ·
s (sä) · t (tä) · u (ōō) · w (wä) · y (yä)

Teglé
Saray surat-suratan nin tumutumnoy a main gurit nin teglé sa ababo ra, sarayti a (á·é·í·ó·ú). Naibalikas sarayti a main bigrá nin tumgem. (Kikiten yay Pakasuratan.)

Say gurit nin teglé inagamiren yan bukod anamaet sa sumunor nin kitutunoy pigaw maikalamó yay kitutunoy sa bias. Ambó kapada yayti nin teglé sa tumutumnoy no kai, tumgen bugá sa bias báyon tumuloy. (Kikiten yay Pakasuratan.)

Main et ramuman gawánan nin Binubolinao sa lugar nin Pakasuratan.

Pangangádwan tamo a tumuloy mag´irgo nin Binubulinao pigaw kai ya malingwanan

Puró nin Tutulisan

Say kasuratan udino pamasawan a wanran Boxer Codex naisurat ya sa 1595 tan main alimbawaan ran tutawo a nagibwat sa nagsikabarang kamimínan sa Pilipinas sin sa panaon nin rinmaté saray Kastilá. Purok sa pakaulitan tan sa kikit nin nangyadí sa Pilipinas tan sa rarumay nagsikabarang nin balyan, main pitumpuló-limay gurit-guritan nin makulí kunran tutawo nangibwat sa kamimínan ra tan say maiduman sulot ra. Main et labin limay gurit-guritan nin mangipákit saray tawon kalaumawan sa pupuró nan Pilipinas. Sa pakateper say nakaúnawan nin nagkamain kunan sitin kasuratan síya si Luis Pérez das Mariñas, siyay anak nan Gubirnador Hiniral Gómez Pérez das Mariñas, balé saray Sangli udino Sangley (saray tyina udino intyik sa Pilipinas) pinatyan raya sa 1593. Si Luis nisusunor nayay tatay na sa Upisina nin Gubirnador Hiniral sa Pilipinas. Kunran saray gubirnador ran Kastilá matkap ray mangwá nin pakaulitan sa kamimínan nin inuray ra.

Mabasa muyudti a waran Kastilá a maipáká kunran Sambal nin Kalaumawan. Ituloy iti

Si tawon kai tandá lumingay sa ibwatan na, kai ya miraté sa keen na.